Nữ Hóa Tuyến Vú Nam: Nguyên Nhân, Dấu Hiệu Nhận Biết Và Cách Điều Trị

Nữ hóa tuyến vú là gì ?

Nữ hóa tuyến vú (tiếng Anh là Gynecomastia) là hiện tượng ngực của nam giới to lên một cách bất thường. Tình trạng này có thể ảnh hưởng đến một hoặc hai bên ngực của người bệnh.

Một vài tình trạng khác cũng tương tự với triệu chứng của nữ hóa tuyến vú như

• Ung thư vú: nam giới bị ung thư vú cũng có thể bị to một bên ở ngực, Tuy vậy, trường hợp nam giới bị ung thư vú rất hiếm gặp. Khi sờ vào sẽ không thấy mềm do có sự hiện diện của một khối u dính vào mô vú. Ngoài ra, các hạch bạch huyết ở vú cũng sẽ to ra.
• Mô vú bị béo: hiện tượng này thường thấy ở những người đàn ông béo phì, do sự gia tăng và tích tụ các chất béo ở trong vú

Nguyên nhân của nữ hóa tuyến vú

Nữ hóa tuyến vú thường được gây ra bởi sự mất cân bằng giữa hormone estrogen và testosterone. Trong đó, Estrogen đóng vai trò kiểm soát các đặc điểm của phụ nữ, bao gồm cả sự phát triển của ngực. Trái người với Estrogen là Testosterone, hormone này có nhiệm vụ kiểm soát các đặc điểm của nam giới, chẳng hạn như khối lượng cơ và lông trên cơ thể.

Mặc dù mỗi loại hormone này tạo ra những đặc điểm bình thường ở nam và nữ, nam giới có thể sản xuất một lượng nhỏ estrogen và nữ giới cũng có khả năng sản xuất một lượng nhỏ testosterone. Nồng độ estrogen ở nam giới quá cao hoặc sự mất cân bằng nồng độ testosterone ở nam giới sẽ gây ra chứng nữ hóa tuyến vú.

Tình trạng nữ hóa tuyến vú sẽ xảy ra theo từng giai đoạn trong cuộc đời của người bệnh. Các giai đoạn này là:

• Sau khi sinh. Các bé trai sơ sinh vẫn đang chịu tác động của estrogen mà chúng nhận được từ mẹ khi phát triển trong bụng mẹ. Hơn một nửa số bé nam sơ sinh được sinh ra với bộ ngực lớn hơn bình thường. Nữ hóa tuyến vú biến mất trong vòng hai đến ba tuần sau khi sinh.
• Ở tuổi dậy thì. Mức độ hormone thay đổi trong giai đoạn dậy thì (thường từ 12 đến 14 tuổi). Chứng nữ hóa tuyến vú thường biến mất từ ​​sáu tháng đến hai năm sau khi bắt đầu dậy thì.
• Ở giai đoạn trưởng thành: Tình trạng nữ hóa tuyến vú thường đạt đỉnh điểm ở nam giới trong độ tuổi từ 50 đến 80. Khoảng 1/4 nam giới trong độ tuổi này có vòng một cực lớn so vói nam giới bình thường.

Các nguyên nhân khác cũng có thể gây nên hiện tượng nữ hóa tuyến vú, bao gồm:

• Béo phì
• Chế độ dinh dưỡng không hợp lý
• Xuất hiện khối u trong tinh hoàn hoặc tuyến thượng thận
• Mắc các bệnh lý về gan
• Suy thận
• Suy sinh dục

Ngoài ra, một số loại thuốc cũng có thể gây nữ hóa tuyến vú là

• Steroid đồng hóa
• Estrogen
• Finasteride dùng để mở rộng tuyến tiền liệt
• Spironolactone , digoxin , amiodarone và thuốc chẹn kênh canxi
• Cimetidine và thuốc ức chế bơm proton
• Diazepam để điều trị an thần
• Ketoconazole dùng để điều trị nhiễm nấm
• Metronidazole dùng để điều trị nhiễm trùng do vi khuẩn
• Gonadotropin màng đệm ở người cho các vấn đề sinh sản
• Amphetamine, cần sa, heroin, ma túy và rượu.

Triệu chứng của bệnh nữ hóa tuyến vú ở nam giới

• Triệu chứng của bệnh nữ hóa tuyến vú bao gồm:
  – Ngực to hơn mức bình thường ở nam giới.
  – Sờ thấy các mô tuyến cứng dưới núm vú thành vòng tròn đồng tâm, đi từ núm vú ra xung quanh.
  – Có thể đau tại vú nhưng thường không đau nhiều.
• NHTV có thể là sinh lý hoặc bệnh lý

– NHTV sinh lý gặp ở 3 nhóm tuổi: sơ sinh, dậy thì và người cao tuổi.
– NHTV bệnh lý được gây ra do sự giảm sản xuất hay giảm hoạt động của nội tiết tố Testosterone; sự gia tăng sản xuất hay tăng hoạt động của Estrogen; do dùng thuốc hay phối hợp các nguyên nhân trên.

Tình trạng giảm sản xuất hay giảm hoạt động của Testosterone (hậu quả của giảm chức năng tuyến sinh dục nguyên phát hoặc thứ phát) gồm các nguyên nhân sau:

• Hội chứng Klinefelter.
• Không có tinh hoàn bẩm sinh.
• Chấn thương tinh hoàn.
• Xoắn tinh hoàn.
• Viêm tinh hoàn do virus.
• Hội chứng Kallmann.
• U tuyến yên.
• Các bệnh lý ác tính làm gia tăng hCG (ung thư phổi tế bào lớn, carcinoma dạ dày, carcinoma tế bào thận, u gan).
• Suy thận.
• Cường giáp.
• Suy dinh dưỡng.
• Hội chứng giảm nhạy cảm với Androgen.
• Hội chứng thiếu men 5 alpha reductase.

Tình trạng tăng sản xuất hay tăng hoạt động của Estrogen có thể diễn ra ở tại tinh hoàn hay ngoại vi.

• Tại tinh hoàn, có thể do ung thư tinh hoàn, tăng hCG trong carcinoma phổi, thận, bộ máy tiêu hóa.
• Ngoại vi thường do sự gia tăng hoạt động của men Aromatase gặp trong bệnh gan mạn, suy dinh dưỡng, cường giáp, u tuyến thượng thận hay bệnh NHTV gia đình.

Một số loại thuốc có thể gây NHTV sau đây bao gồm:

• Estrogen hay thuốc có hoạt tính Estrogen: diethylstilbestrol, digitalis và phytoestrogens, thực phẩm hay mỹ phẩm có chứa estrogen.
• Các thuốc thúc đẩy tổng hợp Estrogen: gonadotropins, clomiphene, phenytoin, và testosterone ngoại sinh.
• Các thuốc ức chế tổng hợp hay ức chế hoạt động của Testosterone như: ketoconazole, metronidazole, cisplatin, spironolactone, cimetidine, flutamide, finasteride, và etomidate.
  

Những ai thường mắc phải bệnh này?

Tình trạng này thường xảy ra ở 3 nhóm tuổi:

• Bé trai mới sinh

• Bé trai từ 12 đến 16 tuổi

• Nam giới cao tuổi.

Ở bé trai, ngực có thể trở lại bình thường trong vòng từ 6 tháng đến 3 năm sau khi dậy thì. Bạn có thể hạn chế khả năng mắc bệnh bằng cách giảm thiểu các yếu tố nguy cơ. Hãy tham khảo ý kiến bác sĩ để biết thêm thông tin.

Khi nào bạn cần gặp bác sĩ?

Nên gọi bác sĩ hoặc đến bệnh viện nếu bạn có một trong các triệu chứng sau:

• Ngực sưng tấy.

• Cảm thấy đau một bên hoặc cả hai bên ngực.

• Núm vú tiết dịch.

Cơ địa và tình trạng bệnh lý có thể khác nhau ở nhiều người. Hãy luôn thảo luận với bác sĩ để được chỉ định phương pháp chẩn đoán, điều trị và xử lý tốt nhất dành cho bạn.

Nữ hóa tuyến vú được chẩn đoán như thế nào ?

Việc chẩn đoán tình trạng nữ hóa tuyến vú sẽ dựa trên các triệu chứng thực thể, khám vú, bệnh sử và xem xét thuốc cũng như cácphương pháp xét nghiệm khác.

Đau và căng tức vú là những triệu chứng phổ biến của nữ hóa tuyến vú. Thông thường, một đĩa mô cao su cứng, nằm ngay bên dưới khu vực núm vú, được sờ thấy trong quá trình bác sĩ kiểm tra ngực của người bệnh. Khối u này có thể dễ dàng di chuyển trong mô vú.

Bác sĩ sẽ xem xét tất cả các loại thuốc, chất bổ sung và các sản phẩm thảo dược mà người bệnh đang dùng dùng. Bác sĩ cũng sẽ xem xét tiền sử bệnh của người bệnh và yêu cầu các xét nghiệm để xác định xem các bệnh hay tình trạng khác có phải là nguyên nhân gây ra nữ hóa tuyến vú hay không.

Các xét nghiệm hình ảnh vú – chụp quang tuyến vú hoặc siêu âm vú cũng có thể được áp dụng. Các xét nghiệm này thường được chỉ định để loại trừ ung thư vú.

Bác sĩ cũng có thể yêu cầu xét nghiệm máu để kiểm tra nồng độ hormone của người bệnh.

Nguy cơ mắc bệnh

Những yếu tố nào làm tăng nguy cơ mắc bệnh này ở nam giới?

Các yếu tố nguy cơ gồm:

• Độ tuổi: các bé trai đang ở độ tuổi dậy thì hoặc những người cao tuổi có khả năng mắc bệnh này.
• Sử dụng steroid đồng hóa hoặc hormone androgen trong các môn thể thao.

Điều trị nữ hóa tuyến vú như thế nào ?

Thông thường, nữ hóa tuyến vú sẽ không cần phải điều trị, tình trạng bệnh sẽ tự thuyên giảm theo thời gian.

Tuy nhiên, nếu một trường hợp bệnh lý nào đó là nguyên nhân khiến ngực của nam giới bị phình to, các bác sĩ sẽ kê đơn thuốc cho người bệnh.

Nếu tình trạng ngực to ở nam giới bị gây ra bởi tác dụng phụ của một số loại thuốc, các bác sĩ sẽ yêu cầu bệnh nhân ngưng sử dụng các loại thuốc đó

Phương pháp phẫu thuật thường không được khuyến khích nếu tình trạng phì đại tuyến vú ở nam giới không gây ra bất kì sự đau đớn, khó chịu nào.

Ngoài những phương pháp điều trị y khoa như trên, việc điều trị tâm lý của bệnh nhân cũng rất quan trọng. Hiện tượng nữ hóa tuyến vú ở nam giới sẽ khiến cho người bệnh bị tự ti, mặc cảm, thậm chí là trầm cảm. Nguy hiểm hơn là người bệnh có thể nghĩ đến phương án tự tử vì những lời chọc ghẹo từ bạn bè. Do đó, người nhà cần đưa bệnh nhân đến gặp các chuyên gia tâm lý để được hỗ trợ kịp thời.

Những phương pháp nào dùng để điều trị bệnh nữ hóa tuyến vú ở nam giới?

Các bé trai từ 12 đến 16 tuổi và trẻ sơ sinh thường không cần điều trị do bệnh nữ hóa tuyến vú của bé sẽ tự khỏi khi lớn. Các phương pháp dùng để điều trị bệnh nữ hóa tuyến vú bao gồm:

• Chườm lạnh và sử dụng thuốc giảm đau nếu vú bị sưng tấy

• Không sử dụng các chất kích thích

• Ngưng sử dụng các chất dùng trong thể hình, cho bác sĩ biết các loại thuốc bổ sung chất dinh dưỡng mà bạn đang dùng.

Đối với các vấn đề về rối loạn hormone, thuốc đặc trị có thể giúp cân bằng và giúp mô ngực trở lại kích thước bình thường. Các thuốc điều trị trong rối loạn cân bằng nội tiết, thuốc ức chế estrogen như tamoxifen, AI, testosterone thay thế ở nam giới lớn tuổi khi mức testosterone thấp.

Tuy nhiên, nếu bạn vẫn không khỏi, bác sĩ sẽ đề nghị phẫu thuật thu gọn ngực để loại bỏ bớt mô dư thừa.

Một số nghiên cứu cho rằng nữ hóa tuyến vú có thể gây tăng thêm lo lắng, trầm cảm, giảm tự tin, rối loạn ăn uống, đặc biệt ở trẻ dậy thì. Do đó bạn cần được hỗ trợ thêm những vấn đề này.

Những kỹ thuật y tế nào dùng để chẩn đoán bệnh nữ hóa tuyến vú ở nam giới?

Bác sĩ có thể chẩn đoán bệnh nữ hóa tuyến vú bằng kiểm tra thể chất của lồng ngực và vú. Các xét nghiệm máu có thể được thực hiện để kiểm tra lượng hormone và tìm ra các nguyên nhân khác. Đôi khi bác sĩ sẽ tiến hành thêm các xét nghiệm khác như chụp nhũ ảnh và siêu âm vú xem xét có sự xuất hiện những khối u ở vú hay không.

Phong cách sống và thói quen sinh hoạt

Những thói quen sinh hoạt và phong cách sống dưới đây sẽ giúp bạn hạn chế diễn tiến nữ hóa tuyến vú ở nam giới:

• Hạn chế rượu bia.

• Không sử dụng nhiều thực phẩm từ đậu nành trong chế độ ăn uống.

• Không sử dụng các loại thuốc có chứa hormonen estrogen.

• Tái khám đúng lịch hẹn để được theo dõi diễn tiến các triệu chứng cũng như tình trạng sức khỏe của bạn.

• Nghe theo hướng dẫn của bác sĩ, không được tự ý uống thuốc không được chỉ định hoặc tự ý bỏ thuốc trong toa được kê cho bạn.

Nếu bạn có bất kỳ câu hỏi nào, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ để được tư vấn phương pháp hỗ trợ điều trị tốt nhất.